Pandemi Sürecinde Çocukları Anlamak ve Onlara Yardımcı Olabilmek

Pandemi Sürecinde Çocukları Anlamak ve Onlara Yardımcı Olabilmek

Covid-19 pandemisi hepimizin hayatında önemli değişiklikler yarattı, çocuklar ise bu değişikliklerden en çok etkilenen kesimlerden birisi oldu. Okulların kapanmasıyla başlayan süreçte birçok aile ve çocukları uzaktan eğitime adaptasyon, sosyal mesafe vb. ile ilgili birçok zorluk yaşadı. Peki, bu süreçte çocuğunuza psikolojik olarak destek olabilmek için neler yapabilirsiniz?

Çocuğunuzun yaşadığı değişikliklerin ve uzaktan eğitimin zorluklarını kabullenerek ilk adımı atabilirsiniz. Bu süreçte çocuğunuzun ve kendinizin stresli, kaygılı zamanlarının olması çok normaldir. Çünkü çocukların yaşadığı değişiklikler (okulların kapatılması, sosyal mesafe, evden çıkamamak) onların geleceği tahmin edilebilir olarak görememelerine ve sonuç olarak güvende hissedememelerine neden olmuş olabilir. Bu sebeplerle, hem kendinizden hem de çocuğunuzdan gerçekçi olmayan beklentiler içine girmemeniz daha sağlıklı olur. Peki, ebeveyn olarak çocuğunuza nasıl yardımcı olabilirsiniz?

-Pandemiye verilen tepkilerin çok çeşitli olabileceğini, farklı çocukların farklı şekillerde tepki verebileceğini unutmamalısınız.

Her çocuğun stresli bir duruma verdiği tepki kendine özgüdür. Bazıları asabi olabilir, bazıları çok fazla ilgi görmek isteyebilir ya da yemek yemek, uyumak ve kişisel bakımını yapmak ile ilgili sıkıntılar çekebilir. Çocuğunuzun verdiği tepkilerin normal olduğunu unutmamalısınız.

-Çocuklarınızla duygu ve düşünceleri hakkında konuşun ve olup bitenler hakkında, onların yaşlarına uygun olacak şekilde doğru bilgiyi öğrenmelerine yardımcı olun.

Çocuğunuz yüz yüze eğitime başlanmadığı için, okul aktivitelerini, arkadaşlarıyla oyunlarını vb. sosyal aktiviteleri özlediği için üzgün olabilir. Bu duyguları çok normaldir. Onlarla bu duygularını konuşmak ve paylaşmak; bunları “düzeltmeye çalışmak”, ya da yokmuş gibi davranmaya çalışmanızdan çok daha yararlı olacaktır. Ayrıca, çocuklar doğru bilgiye ulaşamadıklarında neyin doğru olup olmadığı konusunda hayal güçlerini kullanırlar. Dolayısıyla stresli konular hakkında çocuklarınıza bilgi vermemek işleri daha da karışık hale getirebilir. Bunun yerine, çocuklarınızın sizinle ve güvendiğiniz yetişkinlerle kaygı duydukları konular hakkında konuşabilir veya pandemi hakkında çocuklara uygun bir şekilde bilgiler paylaşan kitaplar veya web sitelerini çocuğunuza gösterebilirsiniz.

-Çocuklarınıza günlerini planlamada yardımcı olabilirsiniz.

Uzaktan eğitim yeniden başladığında, çocuklarınızın eğitimleriyle ilgili olan görevlerine öncelik vererek onlara günlerini planlamalarında yardımcı olabilirsiniz. Günlük program hazırlayıp hangi saatte ne yapacağını birlikte belirleyebilirsiniz. Eğer siz de evden çalışıyorsanız, kendi gününüzü de planlamalısınız. Bu sayede molalarınızda çocuğunuzu kontrol edebilirsiniz. Ancak, çocuğunuzun bir gününün sadece akademik derslerle geçmediğini de unutmamalısınız. Onların okuldaki zamanları aynı zamanda müzik, resim gibi sanat dallarıyla, kütüphanede ilgilerini çeken kitapları okumakla, öğle yemeğinde ve teneffüslerde de geçiyor. Bu nedenle, evde geçirecekleri zamanlarda da bu tür aktiviteleri unutmamalısınız.

-Çocuklarınızın sosyalleşmesi için olanak sağlayın.

Çocukların sosyalleşmesi de gelişimleri ve psikolojileri için çok önemli unsurlardan birisidir. Günümüz koşullarında yüz yüze buluşmalar risk taşısa da sosyalleşme hiçbir zaman tamamen yok sayılmamalıdır. Çocuğunuz ve arkadaşlarınız dışarıda buluşamıyorlarsa bile onlar için dijital ortamlarda görüşmeler sağlayabilirsiniz.

-Dışarıda bir süre vakit geçirmelerini sağlayın.

Her gün en azından yarım saat dışarıda vakit geçirmek, fiziksel aktiviteler yapmak psikolojik sağlığınız için hem size hem de çocuğunuza gereklidir. Çocuğunuzu parka götürmek, onunla yürüyüş vb. spor aktiviteleri yapmak her zaman rutininizde olmalıdır.

-Çocuklar evde geçirdikleri zamanda, okulda daha az önem verilen becerilerini geliştirirken hem sıkılmazlar hem de öz yeterlilik hisleri artar.

Çocuğunuz evdeyken onun yemek yapma, bahçeyle ilgilenme, ev işlerini yapma, aileyle sorunları konuşarak çözme vb. becerilerini geliştirebilirsiniz. Bunlar sayesinde çocuklar kendi hayatlarında ve ailelerinin hayatlarında daha fazla aktif rol oynamış olurlar ve kendi kendilerine yetebildiklerini düşünürler, hayatları üzerinde daha fazla kontrolleri olduğunu hissederler. Müzik, sanat ve oyunlarla ilgilenerek de vakitlerini geçirebilirler ve bu sayede sıkılınca artacak olan kaygı duyguları kontrol altına alınabilir.

-Çocuğunuz için fiziksel ve duygusal açıdan güvende hissedecekleri bir ortam yaratın.

İlk olarak, çocuğunuza kendisinin ve sevdiklerinin güvende olduklarına dair güvence verin ve onların güvende olmasını sağlamanın yetişkinlerin sorumluluğunda olduğunu anlatın. İkinci olarak, çocukların güven ve öngörülebilirlik duygularının gelişmesi için günlük hayatlarında rutinler (düzenli yemek ve uyku saatleri, dersleri ve oyun saatleri için günlük planlar) düzenleyin. Ve son olarak, çocuklarınızın öz denetimlerini geliştirmelerine yardımcı olun. Çocuğunuzun duygularını anladığınızı belirtmek ( Bu seni korkutmuş ya da çok kaygılandırmış olabilir.) ve bu duyguları nasıl denetim altında tutabileceğini ona öğretmek (egzersiz yapmak, meditasyon çalışmaları vb.) ona yardımcı olur.

-Çocuklarınıza pozitif ve umutlu düşünceler, hikâyeler anlatın.

Çocuklar şimdiki hayatlarında ve gelecekleri hakkında pozitif, umutlu ve güvenli hissetmelidirler. Yetişkinler olarak sizler, insanların nasıl bir araya gelip zorlu süreçlerde yaratıcı çözümler bulduklarını anlatan hikâyeleri çocuğunuza anlatarak onlara yardımcı olabilirsiniz.

Eğer çocuğunuz tüm bunların hızlıca çözemediği/çözemeyeceği travma ya da başka psikolojik rahatsızlık belirtilerini (kabuslar, anksiyete, artan saldırganlık, kendine zarar verme, küçüklük davranışlarına geri dönme vb.) sürekli gösteriyorsa, mutlaka profesyonel yardım almasını sağlayın.

REFERANSLAR

Bartlett, J.D., Griffin, J. L. & Thomson, D. (2020). Resources for Supporting Children’s Emotional Well-being During the COVID-19 Pandemic.

Digitale, E. (2020) How to Help Kids with Distance Learning During COVID-19 – Stanford Children’s Health Blog. Retrieved August 14, 2020, from https://healthier.stanfordchildrens.org/en/learning-in-the-age-of-covid-19-how-to-help-kids-with-distance-learning/