Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) Nedir?

Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB) Nedir?

Anksiyete bozukluğu (kaygı bozukluğu) fizyolojik uyarılmanın eşlik ettiği geçmiş ve gelecekteki olaylara dair aşırı ve kontrol edilemeyen endişelerdir. Olaylar karşısında abartılmış tehlike algısı ve kişinin o tehlike ile başa çıkamayacağı inancıdır. Bir çeşit alarm halidir. Kaygı bozukluğu yaşayanlar için nedeni tam olarak bilinmeyen, içten gelen, belirsiz korku, kaygı, kötü bir şey olacakmış gibi yaşanan bunaltı hissi olarak tanımlanabilir. Görülme şekli çok hafif tedirginlikten panik şeklinde farklı yoğunluklarda olabilir.

Gün içerisinde hepimizin zaman zaman endişelenmesi ve kaygılı hissetmesi çok normal. Fakat sıradan endişelenme ve kaygı halinin patalojik hal alması yaşanan endişelerin kişinin günlük işlevlerini bozacak duruma gelmesiyle oluşur. Kişinin iş ve özel yaşantısını etkilemeye başlamışsa, kişilerarası ilişkilerinde zorluklar yaratıyorsa, günün büyük bir bölümünde yaşanıyorsa mesela uyku düzeninde bozulma, ders çalışmasını engelleme, konsantrasyon problemleri gibi sorunlar yaşanıyorsa profesyonel müdahele gerekli olabilir.

Yaygın Anksiyete Belirtileri Nelerdir?

Birçok gün belirgin olup birkaç hafta boyunca sürer. Aşırı endişe durumunun gün boyu hissedildiğinin ve en az 6 ay sürdüğü belirtilmektedir.

• Bazı etkinlik alanlarında gelecekteki şanssızlık ihtimalleri ve kişisel yeterlilik, başarısızlık ile ilgili düşünceler ve endişeler.
• Ortada tehdit olmasa da tehdit algısı bulundurmak.
• Ortaya çıkabilecek en kötü sonuçları ve çözüm yollarını sürekli olarak kontrol etmek.
• Belirsizliğe karşı tahammülsüz olmak. Belirsizliklerden duyulan aşırı rahatsızlık hali. Çünkü bu tarz kişiler için belirsizlik olumsuzlukla aynı anlamı taşır.
• Çocuklar ödevlerini tamamlama, zamanı kullanma gibi konularda savaş, doğal afet ya da terörist saldırıları gibi felaket senaryolarını dile getirebilir.
• Huzursuz hissetme, yerinde duramama, rahatlayamama, titreme gibi gerginlik belirtileri olabilir.
• Bunlara terleme, titreme, hızlı kalp atışı, ağız kuruluğu, miğde ağrısı, bağırsak problemleri gibi fizyolojik tepkiler eşlik edebilir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu Neden Olur?

Yapılan çalışmalara göre yaygın anksiyete bozukluğunun oluşumunda biyolojik, bireysel ve çevresel faktörlerin birlikte etkisi görülmektedir.

• Genetik faktörlerin etkisi vardır. Yapılan araştırmalar anksiyete bozukluklarında ailesel yatkınlığım yüksek düzeyde görüldüğünü ve bunun üçte birinin genetik etkilere bağlı olduğunu tutarlı bir biçimde göstermiştir.
• Doğuştan getirdiğimiz mizaç özeliklerimizin etkisi vardır. Biyolojik hassasiyet ve stres zorluklara karşı aşırı duyarlılık oluşturarak çocukları anksiyete geliştirmeye yatkın hale getirmektedir.
• Çocuk yetiştirme uygulamaları, evhamlı ebeveyn tutumları yaygın anksiyete bozukluğu oluşumunda önemli faktörlerden biridir. Aile kaygılı davranışın modellendiği ve pekiştiği ortamdır. Kaygılı ebeveynlerin bulunduğu ailelerde çocuklar ebeveynlerin anksiyöz davranışlarına takrar tekrar maruz kalabilirler.
• Ebeveynde psikolojik bir rahatsızlık bulunması.
• Bilişsel faktörler yani düşünce hataları, sıklıkla olayları olumsuz yönden yorumlamak yaygın anksiyete bozukluğu oluşumunu etkiler.

Anksiyetenin Bileşenleri Nelerdir?

Gelişimsel Süreçte Kaygı ve Korkularınız Nelerdir?

Çocuk ve gençlerde yaygın olarak görünen anksiyete bozuklukları, çocukluk döneminin en büyük ruhsal sağlık sorun grubunu oluşturur. Günlük işlevselliği önemli düzeyde etkileyip akademik başarı, arkadaşlık ve aile ilişkilerinin gelişimine engel olabilir. Pek çok anksiyete bozukluğu, zamanında tedavi edilmediği takdirde ilerleyerek yetişkinlikte bazı sorunların yaşanma olasılığını arttırmaktadır. Çocukların ve gençlerin endişeleri yaş aralığına göre farklılık göstermektedir. 

(Carr, 1999)

Anksiyete Bozukluğunun Tedavisi Nasıl Olur?

Anksiyete bozukluğu kişide belirli fizyolojik ve biyolojik belirtilerin oluşumuna neden olarak kişinin günlük yaşamanı olumsuz yönde etkiler. Ancak profesyonel psikolojik müdahele ile kişide yeniden huzurlu hal oluşturulabilir. 

Anksiyete tedavisinde bilişsel davranışçı terapi ve üçüncü dalga terapiler ile amaç anksiyete yaratan iç konuşmaya karşı konulması ve anksiyete yaratan durumlarda kaçma, kaçınma ya da güvenlik sağlama yerine daha işlevsel başa çıkma becerilerinin geliştirilmesidir. Yaygın anksiyete bozukluğu tedavisinde Denizli Kuğu Psikoloji’de uzman psikolog Bahar Bozbıyık bilişsel davranışçı yöntemler ile genelde 12-16 seansta başarılı sonuçlara ulaşmaktadır.